Uwodzenie online

Uwodzenie online to proces, w którym osoba dorosła, za pośrednictwem internetu lub telefonu, buduje relację z dzieckiem w celu wykorzystania seksualnego, w tym również prezentowania materiałów pornograficznych, wyłudzania intymnych zdjęć, zmuszania do rejestrowania nagrań o charakterze seksualnym czy kontaktu seksualnego podczas spotkania. Nowe technologie ułatwiają sprawcom zbudowanie z dzieckiem bliskiej, intymnej relacji bez wiedzy rodziców.

Znajomość dziecka ze sprawcą może przybrać m.in. formę relacji emocjonalnej, w której sprawca przyjmuje rolę chłopaka/dziewczyny i dąży do rozbudzenia w dziecku uczuć zakochania lub relacji mentorskiej, w której sprawca wciela się w rolę osoby, która dziecko rozumie, wspiera i uczy. Proces uwodzenia w sieci jest zjawiskiem złożonym – czas trwania, intensywność kontaktu oraz sposób, w jaki przebiega, zależy zarówno od osobowości i potrzeb sprawcy, jak i potrzeb oraz zachowania ofiary. Aby osiągnąć swój cel, sprawca buduje bliską relację i emocjonalne porozumienie z dzieckiem, stosując różne techniki manipulacji i fałszując swoją tożsamość, np. zaniżając swój wiek.

Skala zjawiska

Z wielu zagrożeń dla młodych internautów uwodzenie budzi największe obawy rodziców. Według badań CBOS nawiązywania przez dziecko niebezpiecznych znajomości, w tym narażenia na ataki pedofilów lub nakłaniania do prostytucji, obawia się 43% rodziców. Tymczasem – co wykazały badania NASK – niemal jedna czwarta nastolatków (23,1%) przyznaje, że zdarzyło im się bezpośrednio spotkać z dorosłym poznanym w internecie. Spośród tych, którzy to robili, tylko 39% poinformowało o tym rodziców, 27% – kolegów, 5% – innego dorosłego, a aż 29% nie powiedziało o tym nikomu. Wynika z tego, że niemal 7% polskich nastolatków spotykało się z dorosłymi poznanymi w sieci, nikomu o tym nie mówiąc.

Według Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci, przeprowadzonej przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę w reprezentatywnej próbie dzieci w wieku 11–17 lat, co dwudzieste dziecko (5,1%) zawarło w internecie znajomość, w wyniku której ktoś próbował je namówić do zachowań o charakterze seksualnym. Od czerwca 2010 roku uwodzenie dzieci w internecie jest  przestępstwem. Każdy kolejny rok przynosi rosnącą liczbę wszczętych z tego przepisu postępowań. W roku 2016 odnotowano ich 529.

Uwodzenie dzieci w internecie zgodnie z polskim prawem jest przestępstwem!

Prawo

Zgodnie z Kodeksem karnym (art. 200a) kto składa małoletniemu poniżej 15 lat za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonywania innej czynności seksualnej, udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych i zmierza  do jej realizacji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Natomiast, kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego  lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim  poniżej 15. roku życia, zmierzając za pomocą wprowadzenia  w błąd, wykorzystania jego błędu, niezdolności do pojmowania  sytuacji lub groźby bezprawnej do spotkania z nim w celu zgwałcenia go, współżycia seksualnego lub wykonania innej czynności  seksualnej podlega karze do 3 lat pozbawienia wolności.

Zachowania typowe dla sprawców uwodzenia

• Poszukiwanie ofiary wśród dzieci aktywnych online.
• Rozpoznawanie zainteresowań ofiary i jej potrzeb emocjonalnych. W wielu przypadkach sprawcy analizują treści publikowane przez dzieci w internecie, przede wszystkim w serwisach społecznościowych, a następnie wykorzystują uzyskaną wiedzę w kontaktach z dzieckiem.
• Zdobywanie zaufania dziecka. Sprawca, nawiązując relację, próbuje się z dzieckiem zaprzyjaźnić. Dokładnie je obserwuje i stara się oswoić ze sobą. Wykazuje zainteresowanie jego przeżyciami i problemami.
• Izolowanie dziecka i zbieranie informacji. Sprawca zwraca uwagę dziecka na niedostatki jego najbliższego otoczenia, np. brak zainteresowania ze strony rodziny i rówieśników, kreuje się na jedyną prawdziwie bliską osobę, nakłania dziecko do zachowania ich relacji w tajemnicy.
• Używanie wzmocnień pozytywnych. Sprawca jest miły dla dziecka, okazuje mu zainteresowanie lub obdarowuje prezentami.
• Poruszanie intymnych tematów. Sprawca oswaja dziecko z ideą współżycia seksualnego.
• Zachęcanie do ryzykownych zachowań. Między innymi przez prezentowanie materiałów pornograficznych, mających rozbudzić ciekawość dzieci i oswoić je z tematyką seksu, namawianie do robienia sobie intymnych zdjęć.
• Zrzucanie na dziecko odpowiedzialności.
• Szantaż. Na pewnym etapie relacji sprawca będący w posiadaniu zapisów krępujących rozmów, zdjęć lub filmów erotycznych z udziałem dziecka grozi mu ich upublicznieniem, żądając spotkania lub przesyłania kolejnych materiałów.

Zachowania dziecka – ofiary uwodzenia

Jako rodzic najlepiej znasz typowe zachowania twojego dziecka – jak zwykle reaguje, co sprawia mu przyjemność. Jeżeli coś w jego zachowaniu się zmienia i nie wiesz dlaczego, może to być niepokojący sygnał. Zwracaj szczególną uwagę na:

• wycofanie, smutek, obniżony nastrój;
• wahania nastroju;
• zachowania agresywne;
• nadmierną skrytość, szczególnie dotyczącą tego, co robi online (zakrywanie ekranu telefonu/tabletu, wychodzenie z pokoju, kiedy przychodzi wiadomość etc.);
• spotkania lub chęć spotkania z nieznanymi osobami przy jednoczesnej niechęci do rozmowy na ten temat;
• nierozstawanie się z telefonem/tabletem, stres i nadmiernie emocjonalne reakcje w sytuacjach braku dostępu do internetu;
• zachowania autoagresywne, myśli samobójcze.

W przypadku nastolatków część z wymienionych zachowań może być związana z okresem dojrzewania. Tym niemniej należy się im przyglądać w kontekście konsekwencji niebezpiecznych relacji dziecka, szczególnie jeśli występują nieoczekiwanie i są intensywne.